🏗️ Detaylı Malzeme ve Yapı Analizi

A. Modern Plastik (Polietilen) Seralar (Endüstri Standardı)

Türkiye'deki jeotermal seraların %90'ı bu tiptedir. Yatırımın geri dönüş süresi (ROI) en makul olan modeldir.

• Konstrüksiyon: Sıcak daldırma galvanizli çelik. Gotik çatı yapısı ışığı artırır.
• Örtü Malzemesi: Çok katmanlı (36-60 ay ömürlü) PE filmler.
• Katkılar: UV (Güneş koruma), IR (Isı tutma - Jeotermalde kritik), EVA (Esneklik).
• Avantajı: Kurulum maliyeti düşük, deprem riski az.
• Dezavantajı: Örtünün 3-5 yılda bir değişmesi gerekir (OPEX).

B. Cam Seralar (Venlo Tipi)

Hollanda tipi olarak bilinir. Başlangıç maliyeti yüksek, ömürlüktür.

• Konstrüksiyon: Ağır çelik kolonlar ve Alüminyum çatı profilleri.
• Örtü Malzemesi: "Diffused" (Işığı kıran) Temperli Cam.
• Avantajı: Maksimum ışık (%90+), 20+ yıl örtü ömrü, yüksek izolasyon.
• Dezavantajı: Yatırım maliyeti 2 katıdır. Dolu riski vardır.

C. Polikarbon Seralar

Genellikle yan duvarlarda veya fide üretim tesislerinde kullanılır.

• Özellik: Isı yalıtımı en yüksek malzemedir.
• Dezavantajı: Zamanla sararır, ışık geçirgenliği azalır.

⚠️ Maliyeti Etkileyen Kritik Faktörler

• Çelik Fiyatları: Maliyetin ana girdisidir.
• Kar/Rüzgar Yükü: Karlı bölgelerde (Afyon, Van) konstrüksiyon güçlenir, maliyet artar.
• Oluk Altı Yüksekliği: Modern seralarda standart 5.0m-5.5m'dir.
• Jeotermal Hat: Kuyudan seraya gelen isale hattı fiyata dahil değildir (Ekstra CAPEX).

🕳️ Jeotermal Kaynak Maliyet Kırılımı

1. Sondaj (%60-70)

• Sondaj Operasyonu: Matkap, yakıt, personel ve makine kirası.
• Teçhiz (Casing): Kuyu içine inilen çelik borular ve çimentolama.
• Derinlik Etkisi: Derinlik arttıkça metre maliyeti katlanarak artar.

2. Pompa Sistemi (%20-25)

• Pompa Tipi: Sıcak suya dayanıklı ESP (Elektrikli Dalgıç) veya Milli Pompa.
• İndirme Ekipmanı: Kolon boruları, güç kabloları.
• Sürücü (VSD): Debiyi kontrol eden elektrik panosu.

3. Test ve Ruhsat (%10-15)

• Kuyu Testleri: Debinin ve sıcaklığın ölçülmesi, kuyu temizliği.
• Yasal İzinler: Arama/İşletme ruhsat harçları ve ÇED raporu.

💡 Not: Re-enjeksiyon kuyusu açılacaksa maliyet 2 ile çarpılmalıdır.

🛤️ İsale Hattı (Boru) Maliyet Kırılımı

1. Jeotermal Boru (Pre-İzoleli) (%50-60)

• Malzeme: Çelik veya CTP boru (sıcaklık/basınca göre).
• İzolasyon: Fabrikasyon PUR (Poliüretan) kaplı paket boru.
• Çap: Debiye göre artar (Örn: DN200 > DN150).

2. İnşaat ve Hafriyat (%20-25)

• Kanal Kazısı: Hattın geçeceği güzergahın kazılması.
• Yataklama: Boru altı ve üstü için özel kum serilmesi.
• Geri Dolgu: Hattın kapatılıp sıkıştırılması.

3. Montaj ve Kaynak (%15-20)

• Kaynak: Sertifikalı kaynak işçiliği (Röntgen testli).
• Ek İzolasyonu: Kaynak noktalarının özel kitlerle kapatılması.

4. Ekipmanlar (%5-10)

• Vana odaları, genleşme alıcılar (kompansatör), vantuzlar.

💡 İpucu: Kuyu ile sera arasındaki mesafe (gidiş+dönüş) x metre birim fiyatı.

🔥 Isı Merkezi Maliyet Kırılımı

1. Eşanjör Grubu (%35-40)

• Plakalı Eşanjörler: Titanyum (korozyonlu su) veya 316L Paslanmaz plakalar.
• Yedekleme: Genelde %100 veya %50 yedekli planlanır.

2. Sirkülasyon Pompaları (%25-30)

• Ana Pompalar: Seraya sıcak suyu basan yüksek debili pompalar.
• Sürücüler (VSD): Enerji tasarrufu için frekans invertörleri.

3. Tesisat ve Armatürler (%15-20)

• Kollektörler: Dağıtım ve toplama boruları.
• Vanalar: Otomatik kontrol vanaları ve kesme vanaları.
• Genleşme Tankları: Basınç dengeleme sistemi.

4. Otomasyon ve Elektrik (%10-15)

• MCC Panoları, PLC kontrol ünitesi, sıcaklık/basınç sensörleri.

💡 İpucu: Seranın "Kalbi" burasıdır. Kaliteden ödün verilmemelidir.

🏗️ İnşaat ve Enerji Altyapı Giderleri

1. Hafriyat ve Arazi Düzenleme (%20-25)

• Lazer Tesviye: Sera zemininin %0.5-1 eğimle kusursuz düzeltilmesi (Kritik).
• Drenaj Kanalları: Yağmur suyu tahliye hatları.
• Yol Yapımı: Sera çevresi ve içi servis yolları.

2. Üst Yapı İnşaatları (%35-40)

• Binalar: İdari ofis, yemekhane, paketleme tesisi, soğuk hava deposu.
• Teknik Binalar: Isı merkezi binası, gübreleme odası.
• Çevre Düzeni: Tel çit, güvenlik kulübesi.

3. Enerji Altyapısı (%30-35)

• Trafo: OG (Orta Gerilim) hattı ve trafo köşkü kurulumu.
• Jeneratör: Kesintiler için tam kapasite yedek güç (Hayati önem taşır).

💡 İpucu: Arazi yapısına ve elektrik hattı mesafesine göre çok değişir.

💰 Yıllık İşletme Giderleri (OPEX) Kırılımı

1. İşçilik ve Personel (%30-40)

Topraksız tarım yoğun emek ister.

• Daimi: Ziraat mühendisleri, teknikerler, ustabaşılar.
• Mevsimlik: Hasat ve dikim işçileri.
• Yasal: SGK ve Vergiler.

2. Enerji Giderleri (%15-20)

Yakıt masrafı yoktur ancak elektrik masrafı yüksektir.

• Jeotermal Pompalar: Kuyu ve reenjeksiyon pompaları.
• Sirkülasyon: Sera içi dağıtım pompaları.
• Otomasyon: Fanlar, motorlar.

3. Tarımsal Girdiler (%20-25)

• Bitki Besleme: Gübreler, Fide/Tohum, Substrat (Cocopeat/Kaya Yünü).
• Koruma: Biyolojik mücadele, ilaçlar, Bombus arıları (dölleme).
• Sarf: Askı ipleri, klipsler.

4. Paketleme ve Pazarlama (%10-15)

• Karton kutular, plastik kasalar, etiket ve ambalaj.
• Nakliye (Lojistik) masrafları.

5. Bakım ve Onarım (%3-5)

• Sera örtüsü tamiri, eşanjör temizliği.
• İnhibitör: Kireçlenmeyi önleyici kimyasal (Önemli).

6. Diğer Giderler (%2-5)

• Sigorta (TARSİM), Danışmanlık, Arazi Kirası.

💡 İpucu: Buraya tüm bu kalemlerin yıllık toplamını giriniz.